อีกสัญลักษณ์หนึ่งที่เรามักจะเห็นกันเสมอในวันตรุษจีน คือ การเผากระดาษเงินกระดาษทอง
เผากระดาษเงินกระดาษทองเพื่ออะไร
ตามหลักความเชื่อของคนจีน คนที่ตายไปแล้วจะต้องไปอีกภพโลกหนึ่ง เรียกว่า “อิมกัง” ซึ่งเชื่อว่าในภพภูมินั้นจะมีการใช้เงินใช้ทองและข้าวของไม่ต่างจากโลกมนุษย์ จึงเป็นหน้าที่ของลูกหลานี่จะต้องส่งเงินทอง ด้วยการเผากระดาษเงินกระดาษทองไปให้ เพื่อแสดงถึงความกตัญญู โดยกระดาษเงินกระดาษทองมีทั้งแบบที่ไหว้เจ้า และแบบที่ใช้ไหว้บรรพบุรุษ อันได้แก่
กอจี๊ หรือ จี๊จุ้ย คือ กระดาษเงินกระดาษทองชิ้นใหญ่ โดยมีกระดาษสีแดงตัดเป็นตัวหนังสือว่า “เผ่งอัน” ซึ่งเป็นคำอวยพร แปลว่า โชคดี ใช้สำหรับไหว้เทพ และไหว้เจ้าที่
กิมจั้ว หรือ งี้งจั๊ว คือ กระดาษเงินกระดาษทองที่ทำไว้เป็นชุด ใช้ไหว้ได้ทุกอย่าง โดยลูกหลานจะต้องนำมาพับเป็นรูปดอกไม้เสียก่อน
กิมเต้า หรือ งึ่งเต้า (ถังเงินถังทอง) สำหรับไหว้เจ้าที่ ไหว้เทพดาฟ้าดิน
กิมเตี๊ยว คือ แท่งทอง สำหรับใช้ไหว้บรรพบุรุษ ไหว้คนตาย
ค้อซี คือ กระดาษทอง ที่จะต้องมีการพับก่อนจะนำไปไหว้ โดยส่วนใหญ่จะนิยมพับเป็นเรือ “เคี้ยวเท่าซี” เพราะมีความเชื่อว่าการพับเรือจะมีมูลค่าสูงกว่าการพับอย่างอื่น สามารถนำไปใช้ไหว้ได้ทุกอย่าง รวมไปถึงการใช้ไหว้คนตาย โดยเฉพาะในพิธีทำกงเต๊ก ที่ลูกหลานจะต้องพับค้อซีให้มากที่สุด
อิมกังจัวยี่ คือ แบงก์กงเต๊ก
อ่วงแซจิ่ว คือ สิ่งที่คนตายใช้เป็นใบเบิกทางไปสวรรค์
เพ้า คือ ชุดของเทพเจ้า (คล้าย ๆ กับการถวายผ้าห่มพระพุทธรูปของคนไทย) โดยจะมีการทำให้กับเพ้าให้กับเทพเจ้าหลายองค์ เช่น เจ้าแม่กวนอิม เจ้าแม่ทับทิม เป็นต้น
ตั้วกิม คือ กระดาษเงินกระดาษทอง ที่ญาติสนิทนำไปไหว้คนตาย
วิธีการเผากระดาษเงินกระดาษทอง
ซึ่งการเผากระดาษเงินกระดาษทองจะต้องทิ้งช่วงไว้สักพักหนึ่ง เพื่อให้ทุกคนได้ทำการเซ่นไหว้ครบกันหมดทุกคน จากนั้นจะทำการ “เหี่ยม” คือ การจบเหนือศีรษะ พร้อมกับอธิษฐานขอพรในระหว่างนี้ แล้วจึงค่อยนำไปเผา และเมื่อไฟเผากระดาษเงินกระดาษทองจนมอดหมดแล้วจึงไหว้ลา เป็นอันเสร็จพิธี
แม้ว่าการเผากระดาษเงินกระดาษทองเป็นเรื่องของความเชื่อ จากการสำรวจพบว่า กระดาษเงินกระดาษทองที่จำหน่ายในท้องตลาดทั่วไป ถูกแบ่งออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่
- กระดาษเงินกระดาษทองชนิดที่ฉาบด้วยตะกั่ว
- กระดาษเงินกระดาษทองชนิดทาสีคล้ายตะกั่ว
- กระดาษเงินกระดาษทองชนิดพิมพ์
การเผากระดาษเงินกระดาษทองส่งผลกระทบต่อโลกอย่างไรบ้าง
ซึ่งในท่ามกลางมลภาวะทางอากาศในปัจจุบันเราต่างก็รู้ดีว่า การเผา เป็นอีกส่วนหนึ่งของการกำเนิดมลพิษ และ ฝุ่น PM 2.5 โดยเฉพาะตะกั่ว ซึ่งเป็นโลหะหนัก ที่ก่อให้เกิดสารพิษและยังเป็นส่วนประกอบของก๊าซเรือนกระจก ที่เป็นต้นเหตุทำให้เกิดภาวะโลกร้อน
นอกจากนี้ผู้เชี่ยวชาญด้านการแพทย์ได้มีการระบุว่า ในกระดาษเงินกระดาษทองมีโลหะหนักอยู่ด้วยกัน 4 ชนิด ได้แก่ โครเมียม นิกเกิล ตะกั่ว และ แมงกานีส ซึ่งจะส่งผลต่อการเกิดโรคมะเร็งปอด โรคพาร์กินสัน มีผลกระทบต่อพัฒนาการของสมองในเด็ก หากได้รับในปริมาณมาก อาจทำให้เวียนศีรษะ ชักกระตุก และหมดสติ หรือไตวายได้
และหลังจากเสร็จสิ้นการเผากระดาษเงินกระดาษทอง การกำจัดเศษกระดาษและขี้เถ้าเหล่านี้ไม่สามารถนำไปทิ้งในสถานที่ธรรมชาติได้ เพราะโลหะหนักต่าง ๆ จะย้อนกลับเข้าสู่ระบบนิเวศอีกครั้ง ด้วยเหตุนี้ ในหลายภาคส่วนจึงได้มีการรณรงค์ปรับรูปแบบจากการเผากระดาษจริง เปลี่ยนเป็นการเผากระดาษเงินกระดาษทองออนไลน์ เหมือนอย่าง การลอยกระทงออนไลน์ หรือเผากระดาษเงินที่ทำจากผงขี้เถ้า และกระดาษทองที่ทำจากสีของขมิ้น เพื่อลดการปล่อยโลหะหนักขึ้นสู่อากาศ และยังเป็นวิธีลดมลพิษต้นเหตุของโลกร้อน ในขณะที่ลูกหลานเชื้อสายจีนยังคงได้สืบทอดขนบประเพณีไว้ต่อไป
